Tweede Erfgoedsprokkel Burggravenstroom neemt je mee van Kluizen naar Eeklo
Vrijdag 26 augustus 2022 — Een fietstocht van zo’n 13 km lang, dat is de 51ste Erfgoedsprokkel van de Provincie Oost-Vlaanderen geworden. Het is al de tweede over de Burggravenstroom: vorig jaar liet een eerste Erfgoedsprokkel je al kennismaken met het traject van dit middeleeuwse kanaal van Gent tot Ertvelde. In de nieuwe sprokkel volg je het traject vanaf Kluizen (Waterproductiecentrum Spaarbekken) tot Eeklo. Dat werd al vanaf de 14de eeuw gebruikt om houtskool, hout en landbouwproducten op zogenaamde bargiën naar Gent aan te voeren, en graan, mest en stenen af te voeren.
“Een minder gekend aspect van dit kanaal dat ons interessant genoeg leek om er onze ondertussen 51ste Erfgoedsprokkel aan te wijden. Een uitgelezen tip voor een fietstocht langs een van de oudste kanalen van Vlaanderen. Opnieuw een deel van ons erfgoed dat in de belangstelling is gebracht!”
gedeputeerde An Vervliet, bevoegd voor Erfgoed
Burggravenstroom = Oostwatergank = Klein Leiken = …
Ondanks de identieke naam als die tussen Gent en Ertvelde heeft deze Burggravenstroom toch een andere ontstaansgeschiedenis. Vooreerst stroomt de waterloop niet van noord naar zuid, maar van oost naar west in de depressie ten zuiden van de Dekzandrug Maldegem-Stekene.
De Burggravenstroom tussen Kluizen en Eeklo is eerder een aaneenschakeling van rechtgetrokken beken met een oostwaartse afwatering. Een paar knikken in het tracé laten vermoeden dat de waterloop in verschillende fasen is ontstaan. Het oudste deel heeft vermoedelijk te maken met de Abdij van Oosteeklo die teruggaat tot 1164. Het had ook meerdere namen: Oostwatergang of Waterganck (tussen Lembeke en Eeklo), het Eeklo’s Vaardeken of Klein Leiken (in Eeklo) en het Schildekens Vaardeken (in Ertvelde).
Bosbouw in een bosarme streek
Op de droge dekzandrug met vooral zure zandgronden ontstonden, na de eerste ontginningen, heide en velden, die in de 18de en 19de eeuw met grove den beplant werden. Ten zuiden van de dekzandrug ontstond, na de veenontginning, een moerassig bos: het Belle’bargie’bos of de Kwadebossen met loofbomen die meer dan 200 jaar oud zijn. Het provinciaal domein Het Leen (275 ha) is een vergelijkbaar bos maar dit was in een vorige eeuw tevens een munitiedepot.
Voor het bos moest de natte bodem kunstmatig gedraineerd worden door parallel gegraven afwateringsgreppels die in een verzamelgracht uitmonden. Dit is op bepaalde plaatsen nog te zien.
Een cultuurhistorische link met het Geopark Schelde Delta
De Burggravenstroom hoort bij het cultuurhistorische verhaal van het Geopark Schelde Delta. Dit Vlaams-Nederlandse UNESCO Geopark in wording beschrijft de evolutie van dit landschap gevormd door de Schelde en de mens. De stroom is een bijzonder relict van de ontginning van het Meetjesland. Bovendien wordt dit kanaal tot op de dag van vandaag gebruikt als centrale as voor de drainage van de regio.
Haal je Erfgoedsprokkel
De Erfgoedsprokkel ‘De Burggravenstroom Eeklo-Kluizen’ kwam tot stand in samenwerking met de IOED Meetjesland en werd geschreven door Frank Gelaude. De brochure is vanaf 29 augustus gratis te verkrijgen in:
- Provinciaal Domein Het Leen, Gentsesteenweg 80, 9900 Eeklo
- COMEET, Pastoor de Nevestraat 8, 9900 Eeklo
- Regionaal Landschap Meetjesland, Oostveldstraat 91/bus 4, 9900 Eeklo
- Veneco, Panhuisstraat 1, 9070 Destelbergen
of te downloaden via www.oost-vlaanderen.be/erfgoedsprokkels.
