Studiedag over omgaan met hout tijdens archeologisch onderzoek
donderdag 15 september 2022 - Erfgoedsite Ename
Woensdag 14 september 2022 — Op donderdag 15 september vindt op de provinciale Erfgoedsite Ename een studiedag plaats over het omgaan met hout tijdens archeologisch onderzoek. Zo’n 85 archeologen, collectiebeheerders, restauratoren en erfgoedonderzoekers uit heel Vlaanderen zijn ingeschreven.
Houten archeologische voorwerpen zijn heel fragiel. Maar ze zijn ook heel waardevol. Dit omdat ze zo zeldzaam zijn en ons een schat aan informatie kunnen bezorgen.
Deze studiedag wordt georganiseerd i.s.m. het agentschap Onroerend Erfgoed van de Vlaamse overheid.
"We zijn bijzonder verheugd dat we met onze provinciale Erfgoedsite Ename gastheer mogen zijn voor deze studiedag. Het bevestigt nog maar eens dat Ename een belangrijke spil is in de erfgoedsector. We dragen heel graag ons steentje bij om het erfgoed steeds beter te bewaren zodat er geen waardevolle informatie verloren gaat. Want uit houten voorwerpen kunnen we heel wat leren, bijvoorbeeld zelfs ook over de klimaatverandering."
Gedeputeerde An Vervliet, bevoegd voor Erfgoed
De paradox van houten vondsten
De paradox van houten archeologische voorwerpen is dat hout vroeger de meest gebruikte grondstof was om gebouwen en voorwerpen te maken, maar vandaag maar weinig in collecties voorkomt. Dat komt omdat hout slecht bewaart en heel fragiel is. Maar het zit wel boordevol informatie: de jaarringen en radiokoolstof als mogelijkheid om te dateren of een specifieke houtsoort die grote handelsnetwerken in kaart brengt. Men trekt dus maar beter fluwelen handschoenen aan bij het opgraven en hanteren van houten constructies en voorwerpen.
Zorgenkindje krijgt goede zorgen
Het is daarom belangrijk om bij het eerste aantreffen van een houten voorwerp bij een opgraving de juiste handelingen toe te passen. Nieuwe technieken zoals 3D-scanning kunnen helpen om de originele vorm van dat voorwerp te capteren. Hout is een organisch materiaal dat zeer moeilijk te conserveren is. Net in dat proces loopt het soms eens mis en komt het voorwerp vervormd terug.
Sinds kort is ook WOODAN, een openbare database voor archeologische houtvondsten, uitgerold voor Vlaanderen. Houten voorwerpen worden ingevoerd zodat kennis gedeeld wordt. Iedereen kan hier gratis, snel en gemakkelijk naar archeologische informatie zoeken.
"Archeologisch hout is niet alleen een materiaal dat onze materiële cultuur helpt te documenteren, maar eveneens een bron van informatie over bossen, bosbeheer en bosecologie in het verleden. De mens heeft altijd bos nodig gehad maar heeft - zeker in Vlaanderen met zijn hoge bevolkingsdichtheid - die bossen ook sterk beïnvloed en de groei van bomen gestuurd. Vandaag kunnen we door de studie van hout uit archeologische opgravingen of bouwhout uit de kap van een monumentaal gebouw als het ware terugkijken naar die bossen uit het verleden."
Vlaams minister Matthias Diependaele, bevoegd voor Financiën en Begroting, Wonen en Onroerend Erfgoed