Regio Gent kiest voor 100% hernieuwbare energie tegen 2050

Energielandschap regio Gent

Om over te stappen naar hernieuwbare, duurzame en betaalbare energie moeten we letterlijk plaats maken in ons landschap. Energie heeft altijd al ons landschap vorm gegeven: van oude wind- en watermolens tot ontbossing om hout te verbranden en de ontginning van turfplekken.

Ook hernieuwbare energie installaties zoals zonnepanelen, windturbines en biomassacentrales zijn heel zichtbaar in onze ruimte. Ruimte die in Oost-Vlaanderen beperkt is. Dus moeten we goed nadenken over de beste plekken voor die hernieuwbare energie. Bovendien vraagt de energietransitie heel wat investeringen op relatief korte tijd. Om onze beperkte middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten, hebben we een goed doordacht plan nodig.

Dit plan is een ruimtelijke regionale energievisie: het Energielandschap 2050. De visie houdt rekening met wat ruimtelijk, maatschappelijk, technisch en financieel mogelijk is. Met de typische elementen en kenmerken van de regio Gent. De visie maakt duidelijk welke hernieuwbare energie-installaties een bepaalde plek kunnen krijgen en waarom. De keuzes die worden gemaakt voor het nieuwe regionale energiesysteem worden goed afgewogen tegenover alle andere functies die óók een plek nodig hebben.

Na het Energielandschap Denderland en het Energielandschap Waasland werken we nu aan een Energielandschap regio Gent.

“Door in te zetten op die hernieuwbare energie bewijzen we niet alleen het klimaat een dienst. We zorgen er ook voor dat we een stuk minder afhankelijk worden van het buitenland voor onze energiebevoorrading. Maar we kunnen er ook niet omheen: hernieuwbare energie heeft sowieso een impact op onze ruimte en eist een plaats op in die ruimte. Als Provincie is het onze opdracht om niet alleen de omslag te maken naar een klimaatgezonde provincie, maar ook om de ruimte in onze provincie op een goede manier te beheren. Met de opmaak van de energielandschappen brengen we al die elementen samen.”

gedeputeerde An Vervliet, bevoegd voor Ruimtelijke Planning

Een energievisie maak je niet alleen

De Provincie Oost-Vlaanderen werkt aan het Energielandschap samen met de intercommunale Veneco en de 25 steden en gemeenten in de ruime regio rond Gent: Aalter, Assenede, De Pinte, Deinze, Destelbergen, Eeklo, Evergem, Gavere, Gent, Kaprijke, Kruisem, Laarne, Lievegem, Lochristi, Maldegem, Melle, Merelbeke, Moerbeke, Nazareth, Sint-Laureins, Sint-Martens-Latem, Wachtebeke, Wetteren, Zelzate en Zulte.

“We moeten ambitieus, maar ook realistisch zijn. Er liggen ontzettend veel kansen die een win-win kunnen betekenen voor iedereen. Ik denk maar aan het verplichten van zonnepanelen op bedrijfsgebouwen. Het teveel aan energie dat zo wordt opgewekt, laten we terugvloeien naar een hernieuwbare (lokale) energiegemeenschap. Zo werken we samen aan een groenere, slimmere en zuinigere wereld.”

Sofie Vandelannoote, algemeen directeur Veneco.

Ook andere stakeholders worden betrokken in het project: projectontwikkelaars van hernieuwbare energie, energiecoöperaties, bedrijfsleiders, andere overheden en professionelen. Een burgerpanel van 50 burgers uit de verschillende gemeenten nemen deel aan de workshops in het project. Zij zetten hun kennis over de streek waar ze wonen, werken en ontspannen in om het Energielandschap mee vorm te geven.

De ambities

De afgelopen maanden werden de ambities van het Energielandschap scherp gesteld. De projectpartners kregen hiervoor inspiratie van het burgerpanel. Het ambitiekader is door elke gemeente van de regio, het bestuur van Veneco en door de provincieraad goedgekeurd.

De ambitie is om zo veel mogelijk CO₂ te besparen door in te zetten op 100% hernieuwbare energie tegen 2050. Daarbij kijken we niet alleen naar energieproductie en -besparingen, maar ook naar opslag in bijvoorbeeld batterijen en omslag naar andere energievormen. Het gaat zowel over elektriciteit, warmte en koelte als energie voor transport.

Naast deze hoofdambitie is er een set aan nevenambities. Zo houden we rekening met de landschappelijke draagkracht van de regio en creëren we maximale ruimtelijke en maatschappelijke meerwaarde. Er zijn drie sets aan nevenambities:

• Bijdrage van de energietransitie aan landschappelijke ontwikkeling
  De energietransitie kan kwetsbare en waardevolle landschappen vrijwaren of net versterken en kan nieuwe landschappen creëren.
• Koppelkansen van de energietransitie met andere ruimtelijke opgaven
  Het Energielandschap kan bijdragen aan de bouwshift, klimaatadaptieve maatregelen nemen en inzetten op meervoudig en intensief ruimtegebruik.
• Bijdrage aan maatschappelijke realisatie
  Deze ambities geven richting aan de manier waarop we de energietransitie realiseren, waarbij we inzetten op betaalbaarheid, lokaal eigenaarschap en collectieve oplossingen.

Volgende stappen

De ondertekening van het ambitiekader is niet het startschot of het einde van de opmaak van de visie.

Het project ging van start met een opleiding voor het burgerpanel en de lokale besturen. Deze opleiding staat open voor alle geïnteresseerden en is gratis online beschikbaar. Daarnaast werden een twintigtal relevante energiebouwstenen onder de loep genomen, waaronder windturbines, zonnepanelen en biomassacentrales.

Na de opstartfase werd met input van het burgerpanel en de gemeenten een landschapslezing opgemaakt. De landschapslezing benoemt de belangrijkste landschappelijke kenmerken. Het document toont aan hoe de landschappen die typisch zijn voor de regio Gent door de eeuwen gevormd zijn en waarmee we rekening moeten houden bij het zoeken naar geschikte plekken voor hernieuwbare energie.

Na de ondertekening van het ambitiekader kijken we naar toekomstscenario’s. Hoe kan het Energielandschap in de regio Gent eruit zien? Hierbij betrekken we ook projectontwikkelaars en professionele actoren.

Na verschillende workshop met de partners en stakeholders komen we dan tot de ruimtelijke regionale energievisie. Daar stopt het niet: tegelijkertijd werken we aan een actieprogramma om de visie samen met onze partners en stakeholders te realiseren.