Provincie Oost-Vlaanderen start dit najaar onderzoeksproject over ondergedoken waterplanten in stromende waterlopen

De Provincie Oost-Vlaanderen start dit najaar in samenwerking met UGent en het Proefcentrum voor Sierteelt (PCS) een onderzoeksproject naar het belang, het beheer en de (her)introductie van ondergedoken waterplanten in stromende waterlopen. De Provincie tracht aan de hand van een uitvoeringsgericht pilootproject het beheer aan te passen of herintroducties uit te voeren om de ondergedoken waterplantengemeenschap te stimuleren. Het project, waarvoor een budget van circa 380 000 EUR werd voorzien, loopt over een periode van 4 jaar. Het PCS zal instaan voor een optimalisatie van de teelt van ondergedoken inheemse waterplanten, die een (her)introductie ervan moet mogelijk maken. UGent zal op basis van wetenschappelijk onderzoek aanbevelingen formuleren om de soorten waterplanten en de locaties te selecteren en om handvaten aan te reiken voor het beheer.

Ecologische toestand

Het realiseren van een goede ecologische toestand in onze Vlaamse waterlopen is van belang voor het behalen van de doelstellingen zoals vastgelegd in de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Hoewel er de laatste decennia reeds heel wat inspanningen geleverd zijn om de chemische waterkwaliteit te verbeteren, vertaalt zich dit niet steeds in een betere ecologische toestand. Naast de chemische waterkwaliteit is ook de structuur van een waterloop en de aanwezigheid van soorten, waaronder ondergedoken waterplanten, belangrijk om tot een veerkrachtig en robuust ecologisch watersysteem te komen.

Momenteel is het echter nog niet geweten welke condities er nodig zijn om een rijke onderwatervegetatie te creëren en wat de mogelijke oorzaken zijn van het ontbreken van deze waterplanten op locaties die ogenschijnlijk geschikt zijn. Naast het ecologisch belang kunnen ondergedoken waterplanten ook een belangrijke rol spelen in de strijd tegen waterschaarste en wateroverlast door het water bovenstrooms langer op te houden. Daarmee zet de Provincie Oost-Vlaanderen alweer belangrijke stappen in het meer klimaatrobuust maken van haar watersysteem.

“Als Provincie zijn we steeds zeer vooruitstrevend geweest in wat betreft het beheer van onze waterlopen. Ondergedoken waterplanten kunnen een goede natuurgebaseerde oplossing bieden om mee wateroverlast en waterschaarste te verminderen maar ook om de biodiversiteit te bevorderen”.

Leentje Grillaert, gedeputeerde bevoegd voor Integraal waterbeleid

Provincie en haar sleutelrol in het waterbeheer

De Provincie Oost-Vlaanderen staat in voor het beheer van meer dan 1600 kilometer waterlopen in de provincie. Vermoedelijk speelt het beheer een belangrijke rol in het voorkomen van ondergedoken waterplanten. Momenteel is er echter nog beperkte kennis hoe het beheer daarop kan inspelen en welke andere factoren belangrijk zijn in het al dan niet voorkomen van deze waterplanten. Met dit uitvoeringsgericht onderzoek neemt de Provincie een pioniersrol op binnen het waterbeleid in Vlaanderen.

Samenwerking met UGent en PCS

Voor dit pilootproject gaat de Provincie Oost-Vlaanderen een samenwerking aan met UGent het PCS. Beiden hebben een belangrijke expertise opgebouwd die relevant is voor dit onderzoek. In de eerste stap zal de huidige verspreiding van ondergedoken waterplanten in kaart gebracht worden. Op basis van deze kennis en informatie over de milieuomstandigheden zal UGent bepalen op welke locaties en voor welke soorten het (her)introduceren succesvol kan zijn. Voor de kweek van de planten wordt de expertise ingezet van het PCS dat een belangrijke kenniscentrum vormt voor sierteelt en groen in Vlaanderen. Tijdens dit pilootproject zal de Provincie Oost-Vlaanderen instaan voor de praktische begeleiding en de effectieve uitvoering op het terrein. Tot slot zal er ook een opvolging van de groei van de waterplanten en de invloed op waterkwaliteit en -kwantiteit plaatsvinden. Vanuit dit pilootproject wil de Provincie voldoende expertise opbouwen om dit toe te passen op verschillende locaties in Oost-Vlaanderen en om andere beheerders mee te helpen ondersteunen.