Provincie maakt overzicht van de detailhandel in de Oost-Vlaamse gemeenten

Hoeveel handels- en horecazaken telt mijn gemeente en waar zijn deze gevestigd? Wordt er vooral in de eigen stads- of dorpskern gewinkeld, of is het aantrekkelijker shoppen in de buurgemeenten? Wie zijn de consumenten (klanten) die worden bediend? Deze en nog meer vragen worden beantwoord aan de hand van cijfers en kaartmateriaal, zodat elke gemeente haar detailhandelsbeleid verder kan uitwerken en verfijnen.

Economische betekenis van de detailhandel in Oost-Vlaanderen

De detailhandel realiseert in de provincie een jaarlijkse omzet van 8,9 miljard euro. Bijna 30 000 werknemers zijn tewerkgesteld in de Oost-Vlaamse detailhandelssector. Nog eens 21 400 personen zijn er actief als zelfstandig winkelier of helper. In de horecasector zijn 24 400 personen werkzaam, zij het als zelfstandige of helper, zij het als loontrekkende.

Perifere ontwikkelingen

Oost-Vlaanderen telt ruim 28 300 verkooppunten in de detailhandel, horeca en consumentgerichte dienstverlening. Dit is een daling van het aantal commerciële panden in de provincie van 3,2% tijdens de voorbije 5 jaar (2012-2017).

Het winkelvloeroppervlak is daarentegen in dezelfde periode gestegen met 115 200 m2 (+4%) tot 2,96 miljoen m². Na de provincie Antwerpen, telt Oost-Vlaanderen de meeste vierkante meter winkelvloeroppervlakte, of 22,3% van het Vlaamse totaal.

Vooral in perifere baanwinkelconcentraties en retailparken is veel nieuw aanbod gecreëerd, vaak ten nadele van de kernwinkelgebieden in de gemeenten. In 2016 hebben dan ook de Provincies Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Vlaams-Brabant een EFRO-project opgestart: ‘Baanwinkels en gemeenten op één lijn’. Dit project wordt gefinancierd door de Provincies, Vlaanderen en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Samen met de betrokken gemeenten langsheen de steenwegen N70 Gent – Antwerpen en N10 Lier – Aarschot, twee steenwegen die gelden als typevoorbeelden, worden een langetermijnvisie en deelactieplannen opgemaakt.

Winkelleegstand

In 2017 staat gemiddeld 8% van het aantal commerciële panden leeg in Oost-Vlaanderen. De grootste leegstand bevindt zich in de kernen met een leegstandspercentage van 10,7%. De leegstand is het laagst in grootschalige detailhandelsconcentraties en shopping centra (4%).

De provincie Oost-Vlaanderen heeft een iets lager leegstandspercentage dan Vlaanderen (9%). Uiteraard zijn er tussen de gemeenten onderling grote verschillen.

Gerichte acties ter ondersteuning van de detailhandel

De detailhandelssector heeft een belangrijke economische en ruimtelijke impact. Bovendien dragen detailhandel en horeca bij tot de leefbaarheid van de kernen van steden en gemeenten en tot het sociale weefsel in het algemeen.

Via de provinciale subsidiereglementen ter ondersteuning van de detailhandel, kunnen de Oost-Vlaamse steden en gemeenten en de lokale middenstands- en handelsverenigingen financiële steun krijgen.

Een eerste projectoproep vond plaats in 2014. In totaal hebben reeds 91 projecten, ingediend door lokale besturen, en 71 projecten van middenstands- en handelsverenigingen, subsidies gekregen voor de uitvoering van hun acties. De projecten die worden uitgevoerd zijn heel divers gaande van het versterken en optimaliseren van het winkelaanbod, over communiceren en klanten binden, tot het aanpakken van leegstand.

De lokale besturen en handels- en middenstandsverenigingen die acties voorbereiden voor 2018, kunnen hun aanvraag ten laatste op 30 september 2017 bij de Provincie Oost-Vlaanderen indienen.

De recent gepubliceerde publicatie ‘Inspiratieboek. Detailhandel in uw gemeente’ kan alvast helpen bij de uitwerking van nieuwe detailhandelsprojecten.

_{Op de kaart is de winkelleegstand per provincie in % aantal verkooppunten opgenomen (bron: Locatus)}