Provincie laat publiek kennismaken met heringericht overstromingsgebied Kruisem
Tijdens een publieksmoment op zondag 17 september was er grote belangstelling voor het heringerichte overstromingsgebied aan de Moerasstraat in Kruisem. Het gebied combineert een buffer- en spaarfunctie. Via een parcours rond het overstromingsgebied kregen de aanwezigen een deskundige uitleg over de werking van het overstromingsgebied, het spaargedeelte en de aftappunten.
De werken aan het overstromingsgebied zijn gestart op 8 augustus 2022. De vermoedelijke einddatum is oktober 2023.
Water bufferen en sparen
De Provincie beheert 32 gecontroleerde overstromingsgebieden die de Oost-Vlaming tegen wateroverlast beschermen. Bij hevige regenval wordt het regenwater er tijdelijk gestockeerd om te voorkomen dat woningen onder water lopen. Wanneer de waterpeilen gezakt zijn, lopen de overstromingsgebieden langzaam weer leeg.
Sinds 2014 is het overstromingsgebied aan de Moerasstraat in Kruisem in het beheer van de Provincie. Na jarenlange aanslibbing was het noodzakelijk om het bekken te ruimen, zodat de bufferfunctie in het kader van wateroverlastbestrijding kon worden geoptimaliseerd.
“Gelet op het wijzigende klimaat en de extremen die zich voordoen, vormt naast wateroverlast ook droogte een steeds vaker voorkomend probleem. In Vlaanderen valt op jaarbasis voldoende regen. Het komt erop aan meer water op te sparen op de juiste plaatsen om langere periodes van droogte te kunnen overbruggen.”
gedeputeerde Leentje Grillaert, bevoegd voor Integraal Waterbeleid & Landbouw en Platteland
Het lijkt logisch om overstromingsgebieden, eens gevuld met overstromingswater, ook in te zetten als waterreserve voor land- en tuinbouwers. Tijdens de zomer kan het echter ook hard regenen. Het is moeilijk om exact te voorspellen waar en hoeveel neerslag er zal vallen. Wanneer de overstromingsgebieden op dat moment (deels) met water gevuld zijn, zullen zij hun rol bij de vermindering van wateroverlast niet optimaal kunnen vervullen en dreigt er ernstige waterschade.
Daarom is er een spaargedeelte gecreëerd bij het overstromingsgebied aan de Moerasstraat zonder in te boeten aan buffervolume voor wateroverlast. De werken passen binnen de uitvoering van het provinciaal droogteplan.
Realisatie overstromingsgebied
In de beginjaren functioneerde het gebied niet uitsluitend als overstromingsgebied, maar vooral als vloeirietveld om afvalwater te zuiveren van het dorpscentrum van Kruishoutem. Door de komst van de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin verloor het overstromingsgebied zijn zuiveringsfunctie. En door jarenlange aanslibbing een deel van de buffercapaciteit. Daarom werd het slib verwijderd en gesaneerd.
Het extra spaarvolume is volledig afgeschermd van het grondwater door middel van een verticale bentoniet(klei)wand, zodat er in tijden van droogte geen grondwater wordt onttrokken.
Op de waterloop werd een verdeelconstructie geplaatst. Via deze constructie kan het spaargedeelte, tijdens periodes van waterschaarste, worden gevuld met beekwater of effluentwater van het zuiveringsstation. Uiteraard kan niet al het water uit de waterloop worden afgeleid naar het spaargedeelte, maar zal er steeds een minimaal beekdebiet verzekerd blijven. De waterloop heeft dit immers nodig om al zijn ecosysteemdiensten te kunnen vervullen.
Vulplaats voor land- en tuinbouwers
Land- en tuinbouwers zullen water kunnen capteren, bijvoorbeeld om hun akkers te irrigeren. Onttrekking is volledig gratis. De inrichting van het gebied zorgt ervoor dat het niet nodig is om een onttrekkingsticket aan te vragen bij waterafname. Dat betekent dat als de gouverneur een onttrekkingsverbod uitvaardigt, er hier nog steeds water kan worden onttrokken. Zolang de voorraad strekt natuurlijk.
Er werd ook een openbare vulplaats voor sproeivloeistoffen aangelegd. Dat is een constructie waarbij landbouwers en loonsproeiers hun spuittoestel op een veilige en eenvoudige manier kunnen vullen met water, en dit met een minimale kans op verontreiniging. Water dat wordt gemorst, komt namelijk terecht op een betonnen constructie die opgevuld is met een mengsel van organisch materiaal en teelaarde. In de teelaarde zijn micro-organismen aanwezig die gewasbeschermingsmiddelen afbreken. Dit vermijdt puntvervuiling tijdens het vullen.
Voor de realisatie van het project werkte de Provincie Oost-Vlaanderen samen met ontwerper Irtas en de gemeente Kruisem. Ook Aquafin, het Agentschap Natuur en Bos en Farys zaten mee aan de ontwerptafel.
