Gerestaureerde deportatiewagon teruggeplaatst op Executieoord Rieme-Oostakker

3 september 2024 - Een adembenemend spektakel vandaag aan het Executieoord Rieme-Oostakker: de historische treinwagon werd terug op zijn plaats getakeld. Aan de wagon kleeft heel wat geschiedenis; tijdens de Tweede Wereldoorlog vervoerde hij Belgen naar concentratiekampen. Het gevaarte van negen ton werd afgelopen schooljaar gerestaureerd door leerlingen van de provinciale school Richtpunt campus Ninove-Zottegem (locatie Zottegem).

Een inspectie van Monumentenwacht Oost-Vlaanderen had eerder uitgewezen dat de treinwagon hoogdringend aan restauratie toe was. De wagon werd helemaal hersteld in Zottegem en kreeg een nieuwe laag verf - in de originele groene kleur. Daardoor is het voertuig niet enkel toekomstbestendig, maar benadert het ook beter zijn oorspronkelijke staat.

“Zoals steeds leverde de inspectie van onze monumentenwachters een handig rapport op met een overzicht van de nodige werken. Het kostenplaatje daarvan was echter onoverkomelijk. Toch konden we dit kostbare erfgoed niet verloren laten gaan. Gelukkig zijn we praktisch ingesteld en hebben we een uitgebreid netwerk. De wagon is nu een van de beste exemplaren van Vlaanderen; er bestaan er nog een vijftal.”

gedeputeerde An Vervliet, bevoegd voor Erfgoed

“Onze provinciale school Richtpunt campus Ninove-Zottegem (locatie Zottegem) was bereid om de restauratie te laten uitvoeren door leerlingen. En dit onder deskundige begeleiding van onze diensten Monumentenwacht en Patrimonium, en andere professionals. Een win-winsituatie waarbij én het erfgoed gered werd aan een haalbare kostprijs, én de leerlingen iets bijleerden over hun vak en over oorlog. De wagon is nu klaar voor de volgende 100 jaar.”

gedeputeerde Kurt Moens, bevoegd voor onderwijs

“De wagon wordt zonder twijfel een parel voor het toekomstige Wonderwoud, dat zal worden beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos en de Stad Gent.”

Dries Desloover, Agentschap voor Natuur en Bos

Duitse wagon met bewogen geschiedenis

De wagon was oorspronkelijk een Duitse goederenwagon, waarvan het oudste onderdeel dateert uit 1910. Na de Eerste Wereldoorlog werd het voertuig als oorlogsschadevergoeding aan België toegekend.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Duitsers de wagon opnieuw, ditmaal onder meer voor transport van door hen veroordeelde Belgische burgers naar concentratiekampen in Duitsland en Oost-Europa. In die kampen stierven miljoenen mannen, vrouwen en kinderen.

Het treinstel werd later aangetroffen in het Arsenaal van Gentbrugge. In 1997 werd de wagon door de NMBS geschonken aan het Executieoord van Rieme-Oostakker als blijvende herinnering aan de oorlog.

Zachte, maar effectieve restauratie

Het uitgangspunt van de restauratie was om zoveel mogelijk authentiek materiaal te bewaren. De wagon is namelijk een lappendeken van materiële getuigenissen uit zijn bewogen geschiedenis, én bevat ook nog het DNA van de getransporteerde mensen.

Leerlingen uit het vijfde jaar 'Binnenschrijnwerk en interieur' recupereerden zoveel mogelijk hout. De verrotte planken werden uit de wagon gehaald, bewaard en vervangen. Naast het recuperatiemateriaal dat ze uit een andere oude wagon haalden, maakten ze planken na met de originele tand-en-groefverbinding.

Leerlingen van de richting 'Koetswerk' spoten de wagon in het originele RAL-groen. Ook hier ging men weloverwogen te werk, want oude verf kan giftig zijn. Dankzij deze behandeling is de wagon nu beter bestand tegen de natuurelementen.

Kom zelf de wagon bekijken

De wagon kan aanstaande zondag, op Open Monumentendag, worden bezocht. De monumentenwachters van de Provincie zullen aanwezig zijn om uitleg te geven, en in de wagon kan je een kleine tentoonstelling bezichtigen over de wagon en de restauratie. Je kan het executieoord ook bezoeken met een Erfgoedsprokkel-brochure.

Praktische info: zondag 8 september, Executieoord Rieme-Oostakker, Gefusilleerdenstraat in Oostakker, van 10 tot 18 uur, gratis toegang, reserveren is niet nodig.

Alle info en beelden van de restauratie op www.oost-vlaanderen.be/deportatiewagon.

Opening groenpool Wonderwoud

Het executieoord ligt pal tegen het Wonderwoud, de vijfde groenpool van Gent. De inrichting van de groenpool wordt in verschillende fases gerealiseerd. De eerste fase startte in augustus 2023 en eindigt eind november 2024.

In het verleden kon je al een glimp opvangen tijdens de groen- en werfsafari’s. Na de oplevering van de eerste fase in het najaar kan je als bezoeker volop genieten van de natuur, spelmogelijkheden, belevingsplekken en een verrassende uitkijktoren van waaruit je de drie torens van Gent kan zien.

Hou www.wonderwoud.gent in de gaten om te ontdekken vanaf wanneer je het Wonderwoud vrij kan gaan ontdekken.