Derde Erfgoedsprokkel voor het Parkbos: Zwijnaarde en zijn kasteelsites

In de reeks Erfgoedsprokkels brengt het Oost-Vlaamse provinciebestuur een derde brochure uit over het Parkbos, ditmaal over de kasteelsites in Zwijnaarde. De brochure is vanaf nu gratis te verkrijgen op verschillende plaatsen in Zwijnaarde. Men kan hem ook downloaden op de provinciale website www.oost-vlaanderen.be/erfgoedsprokkels.

"Ook voor deze Erfgoedsprokkel werkten we nauw samen met het Projectsecretariaat Parkbos en een lokale partner, de Porcaera Gemeenschap Zwijnaarde. Porcaera zet zich in voor het Zwijnaardse erfgoed en zorgde voor de basisinformatie over de kasteeldomeinen. Met deze kleine publicaties onderstreept de Provincie naast de natuur, ook het erfgoed van het Parkbos. Een prima idee om deze lente een wandeling in het Parkbos te maken vanuit een andere invalshoek!"

Gedeputeerde An Vervliet, bevoegd voor Erfgoed

Variatie troef in het Parkbos

Naast bossen heeft het Parkbos ook moerasgebieden, door oude knotbomen omzoomde graslanden, speelnatuur en statige kastelen met imposante tuinen en toegangsdreven. Vooral deelgemeente Zwijnaarde is rijk bezaaid met kasteelsites: maar liefst vijf kasteeldomeinen liggen binnen de afbakening van het Parkbos. Een van de domeinen ligt net over de grens met Sint-Denijs-Westrem. De kastelen zijn privaat, maar vanaf de omliggende straten kan de bezoeker er wel een glimp van opvangen.

Gelijklopende evolutie

De zes kasteeldomeinen uit deze Erfgoedsprokkel kenden een gelijkaardige evolutie. Ontstaan als omwalde ontginningshoeven in de 13de-14de eeuw, meestal in leen van de Gentse Sint-Pietersabdij, ontwikkelden ze zich tot ‘huysen van plaisantie’, buitenverblijven voor de rijke burgerij of adellijke families. De hoeve werd vervangen door een gebouw met kasteelallures en de omwalling door een mooi aangelegde tuin.

Eén kasteelsite behield nog zijn omwalling en toont nog verschillende bouwlagen van de 13de tot de 20ste eeuw: kasteel Rijvissche, genoemd naar een adellijke Gentse familie. Het is ook de oudste kasteelsite in de Erfgoedsprokkel.

Vreemde eend in de bijt

Het enige kasteeldomein dat zich aan de overzijde van de N60 Gent-Oudenaarde bevindt, is het de Ghellinck. Dat domein verloor echter zijn kasteel in Wereldoorlog II: het dicht beboste domein werd gebruikt als munitiedepot en in 1944 tot ontploffing gebracht. We weten niet hoeveel niet-ontploft oorlogstuig zich nu nog in het afgesloten bos de Ghellinck bevindt. Dat domein is dan ook niet toegankelijk voor het publiek.