De Kapellekesgangers geven kapellen duurzame toekomst
Maandag 1 juli 2019 — Op maandag 1 juli gaat ‘De Kapellekesgangers’ van start, een project van de intergemeentelijke onroerend erfgoeddienst (IOED) Schelde-Durme dat de kapellen in deze regio een toekomst wil geven.
Monumentenwacht Oost-Vlaanderen inspecteert dan de Heilige Annakapel in Wetteren-Ten-Ede. De dag erna wordt de Onze-Lieve-Vrouw van Banneuxkapel in Zele onderzocht. Zo komen de eigenaars te weten welke werken hoognodig zijn om hun erfgoed te herstellen en onderhouden. IOED Schelde-Durme en Provincie Oost-Vlaanderen helpen de eigenaars dan verder om de middelen te vinden om die werken uit te voeren en ook de kapellen later in goede staat te houden. De initiatiefnemers hopen dat deze twee kapellen een voorbeeld kunnen zijn voor andere.
Geen tijd, geen middelen
Wat moet je doen als je een kapel hebt, maar geen tijd of middelen om ze te onderhouden? Met die vraag kwamen Tom en Nick De Winter, eigenaars van de Sint-Annakapel in Wetteren-Ten-Ede, bij de regionale onroerend erfgoeddienst Schelde-Durme terecht. Zij zijn lang niet alleen met die vraag. Kort voordien klopte ook Martine Roels uit Zele aan bij de erfgoeddienst voor het onderhoud van de Onze-Lieve-Vrouw van Banneuxkapel in de Veldekensstraat. Daarop lanceerde de erfgoeddienst het project ‘De Kapellekesgangers’ om hen en andere eigenaars op weg te helpen. Ze klopten aan bij het Provinciebestuur.
“Enerzijds willen we de kapeleigenaars helpen om alternatieve financieringsbronnen te vinden, anderzijds zoeken we samen naar nieuwe vrijwilligers die de kapel in de toekomst mee willen onderhouden”, vat Jan De Graef, voorzitter van de regionale onroerend erfgoeddienst Schelde-Durme, samen. “Maar dat is nog niet alles. Samen met de eigenaars willen we ook informatie verzamelen over de historische kapellen: hoe werden ze vroeger gebruikt? Waren ze opgenomen in processies? Wie heeft er nog foto’s of ander beeldmateriaal? Nog dit najaar lanceren we een oproep naar wie materiaal kan aanleveren.”
Pilootprojecten
De Heilige Annakapel is samen met de Onze-Lieve-Vrouw van Banneuxkapel een pilootlocatie voor ‘De Kapellekesgangers’. Na afloop van het project hopen de initiatiefnemers dat de eigenaars hun ervaringen met andere kapeleigenaars willen delen. Dat zou een opsteker zijn voor de toekomst van andere kapellen uit de buurt.
“Onze dienst koestert dit klein waardevol erfgoed. Nog niet zo heel lang geleden stonden kapellen centraal tijdens processies of in tijden van nood, maar sinds ze hun oorspronkelijke functie verloren, staan ze er vaak verwaarloosd bij. De teloorgang wenkt om de hoek nu veel kapeleigenaars niet weten waar ze de tijd en middelen moeten halen om hun kapel te onderhouden. Dat willen we voorkomen”, besluit Steffi Coppens, erfgoedcoördinator van de erfgoeddienst.
Monumentenwacht
Alles start op 1 en 2 juli met een inspectie door Monumentenwacht van respectievelijk de Heilige Annakapel in Wetteren-Ten-Ede en de Onze-Lieve-Vrouw van Banneuxkapel in Zele. Monumentenwacht is een dienst van Provincie Oost-Vlaanderen die werkt op basis van lidmaatschap. De kapellen sloten onlangs aan. 'Klein' erfgoed zoals kapelletjes, graven, … kan aansluiten onder een gemeenschappelijk lidmaatschap per (deel)gemeente. Het kan dan rekenen op een grondige inspectie. De monumentenwachters hebben een getraind oog voor, en veel ervaring met, onroerend erfgoed. Met hun klimtouwen komen ze op moeilijk bereikbare plaatsen. Ze controleren de toestand van het gebouw en sporen gebreken op. Of alles nog waterdicht is bijvoorbeeld. Kleine noodherstellingen doen ze onmiddellijk zelf.
Hun uitgebreide inspectierapport geeft aan welke werken op korte en welke op lange termijn nodig zijn. Hiermee kan de eigenaar aan de slag om middelen te zoeken. Monumentenwacht adviseert graag mee hoe dit kan gebeuren, en verwijst o.a. door naar de rest van de dienstverlening van de Provincie.
Gedeputeerde Annemie Charlier, bevoegd voor Erfgoed: “Er zijn o.a. subsidies ter beschikking voor werkzaamheden aan niet-beschermd klein historisch erfgoed. Dit alles vanuit de overtuiging dat regelmatig onderhoud op termijn grote en dure restauraties helpt vermijden. Het is zeker een aanrader om eens met onze diensten te komen praten over wat er mogelijk is.”
‘De Kapellekesgangers’ is een project van IOED Schelde-Durme i.s.m. Monumentenwacht Oost-Vlaanderen.