Bezoek de Van Hauwermeirsmolen met de nieuwe provinciale Erfgoedsprokkel
Eén van de meest dynamische watermolens van Oost-Vlaanderen minstens 200 jaar ouder dan gedacht
De Van Hauwermeirsmolen in Wetteren (Massemen) is één van die erfgoedlocaties die je moet gezien en beleefd hebben. In die authentieke watermolen kom je alles te weten over het door Unesco erkende ambacht van molenaar. Een nieuwe Erfgoedsprokkel, uitgegeven door Provincie Oost-Vlaanderen en ter plaatse gratis verkrijgbaar, laat je niet alleen kennis maken met de geschiedenis van de molen. Hij neemt je ook mee op een rondgang op de site. Naar aanleiding van het onderzoek dat gebeurde voor deze publicatie, werd bovendien ontdekt dat de molen minstens 200 jaar ouder is dan tot nu toe werd aangenomen en teruggaat op drie watermolens.
"Provincie Oost-Vlaanderen voert al van in de jaren 1960 een sterk molenbeleid. Met de provinciale erfgoedsite Mola Molencentrum in Wachtebeke hebben we een instelling die een enorme expertise op het gebied van wind- en watermolens heeft opgebouwd. En dit weekend opent een heuse molenexpo in Ename. Logisch dat ook in de reeks ‘Erfgoedsprokkels’ van onze dienst Erfgoed een nummer over de molens niet mocht ontbreken. En we gingen voor deze Massemense watermolen, zonder twijfel één van de meest dynamische watermolens in Oost-Vlaanderen."
gedeputeerde An Vervliet, bevoegd voor Erfgoed
Van drie molens tot één graanmolen
De oudste vermelding van een watermolen op deze site gaat terug tot 1596, namelijk op de kaart van het Land van Aalst die Jacques Horenbault toen maakte.
Het was een verrassing dat deze watermolensite ooit niet minder dan drie waterwielen, dus drie watermolens bevatte. Dit gegeven lost tot nu toe onbegrepen sporen in de watergevels op. De olieslagmolen of het 'stampkot' lag op de rechteroever. Er tegenover in één gebouw stonden twee graanmolens: een 'grooten' en een 'kleynen' molen. Tot in 1818 werd deze situatie bevestigd. Daarna was van de 'kleynen' molen geen sprake meer.
De tot recent onbekende oudste benaming 'Verberrende Molen' -Verbrande Molen– verraadt dat de omgeving en haar bewoners zware beproevingen hebben gekend.
Het wit gekaleide gebouw op de site vandaag is de graanmolen. Het bakstenen gebouw dat aan de graanmolen grenst, is de olieslagerij, die hier in 1909 werd opgericht. Vandaag is hier een prachtige publieksruimte ingericht waar een charmante kollergang alle aandacht steelt.
Een 'levende' watermolen
De belangrijkste activiteit, olie-uit-zadenproductie, waarvan het complex met schoorsteen nog een stille getuige is, leeft vandaag nog voort in de vetraffinaderij Baeten&Co NV (Overmere). Ook de huidige zaakvoerders wisten niet dat ze een gemeenschappelijk verleden hebben met de Van Hauwermeirsmolen.
In 2019 kreeg de Van Hauwermeirsmolen het label 'Open Erfgoed' voor haar kwaliteitsvolle en educatieve publiekswerking. Als gepassioneerd vakman neemt molenaar Roel je op sleeptouw en vertelt je alle geheimen van een nog actieve molen. De zintuigelijke beleving van de watermolen is een belangrijk element in het molenbezoek. Je hoort het ruisen van het vallende water aan het sluitwerk, je ziet de draaiende onderdelen en het ronddwarrelende meel. Je voelt het graan en de scherpte van de molensteen, je ruikt de specifieke geur van de malende molenstenen. Tot slot kan je ook proeven van het versgemalen meel en het graan.
De molen is open in de laatste week en weekend van maart tot oktober of na afspraak. Meer info op: www.watermolenmasemen.blogspot.com.
De Erfgoedsprokkel is ter plaatse gratis te verkrijgen en kan ook in pdf gedownload worden van de provinciale website: www.oost-vlaanderen.be/erfgoedsprokkels.
