Atelier Oost-Vlaams Kerngebied op internationale architectuur biennale Rotterdam

"Hoe kunnen we de demografische groei in de regio rond Gent aangrijpen als een kans om tegen 2050 een duurzame, klimaatbestendige en gezonde leefomgeving te realiseren?" Deze vraag staat centraal in het IABR–Atelier Oost-Vlaams Kerngebied.

We staan nu al veel vaker dan vroeger stil in de file, horen zorgwekkende nieuwsberichten over onze luchtkwaliteit en onze burgers stellen zich vragen bij begrippen zoals ‘de betonstop’. Tegen 2050 verwacht het federaal planbureau een bevolkingsgroei van 100 000 inwoners in de Gentse regio. Deze toename bewijst de grote aantrekkingskracht van de regio, maar dwingt de lokale bestuurders ook tot een andere aanpak. Om hier een antwoord op te bieden, organiseerde de Provincie een samenwerking tussen de IABR en het Vlaams Strategisch Project Oost-Vlaams Kerngebied. In dit strategisch project werken alle relevante stakeholders uit het regionetwerk Gent samen. Dit zijn 28 steden en gemeenten, Intercommunale Veneco, de Provincie Oost-Vlaanderen en Departement Omgeving (Vlaanderen).

Zo ontstond het IABR–Atelier Oost-Vlaams Kerngebied, een langlopend ontwerpend onderzoekstraject dat bouwt aan een breed gedragen toekomstverhaal met concrete hefbomen voor verandering in de regio. Om te komen tot reproduceerbare oplossingen geënt op het DNA van de regio, gaat het atelier ook tegelijk aan de slag op concrete locaties. Dit is dus geen traditioneel studietraject, maar eerder ‘learning by doing’.

Internationale expertise dankzij de IABR

Dankzij de IABR wordt ook heel wat internationale kennis naar onze regio gebracht. In een eerste fase van het atelier ontwikkelde Paola Vigano scenario’s waarin verschillende trajecten naar een duurzame toekomst voor de regio worden onderzocht. Zij is een internationaal gerenommeerde architecte en stedenbouwkundige en werkte voordien al voor de Eurometropool en grootsteden zoals Antwerpen en Brussel. Die scenario’s willen een meer precies debat openen over de ‘toekomst die we willen’ en verschillende visies plaatsen tegenover de huidige trends.

Dit werk is opgenomen in de Internationale Architectuur Biennale van Rotterdam die opende op 1 juni 2018. De biennale speelt zich dit jaar uitzonderlijk af in twee steden: Rotterdam én Brussel en is het eerste deel van een tweeluik IABR–2018+2020: The Missing Link.

Het IABR–Atelier Oost-Vlaams Kerngebied krijgt een prominente plaats in de hoofdtentoonstelling en in het programma in Rotterdam. Woensdag 4 juli staat geheel in het teken van IABR–Atelier OVK: in een rondetafelgesprek bespreken stakeholders uit het Oost-Vlaams Kerngebied hoe ze van toekomstscenario’s naar een regionale coalitie en concrete realisaties gaan en in werksessies bespreken de stakeholders met internationale experten demonstratieprojecten uit de regio. Het volledige programma van de IABR kan in de aanloop naar en tijdens de Biennale steeds geraadpleegd worden op de website www.iabr.nl.

Enkele getuigenissen over het IABR–Atelier Oost-Vlaams Kerngebied

Gedeputeerde Martine Verhoeve van Provincie Oost-Vlaanderen, bevoegd voor Ruimtelijke planning: “In deze samenwerking neemt de Provincie haar rol als streekmotor ten volle op. We brengen verschillende lokale en bovenlokale actoren samen om van deze regio een welvarende en leefbare metropool, centraal tussen de andere West-Europese stadsregio’s, te maken. Een eerste stap hierin is de toekomstverbeelding van de regio die uitgevoerd is door Studio 018 van Paola Vigano.“

George Brugmans, bestuursvoorzitter en algemeen directeur IABR: “Voor de IABR is de vraag niet óf we moeten bijdragen aan het realiseren van de Sustainable Development Goals van de VN en de doelstellingen van het klimaatverdrag van Parijs, maar hoe we dat doen en met wie. Alle opgaven hebben een ruimtelijke component en een goed ruimtelijk ontwerp is dus cruciaal. Resultaatgerichte samenwerking van ontwerpers met overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en burgers in de vrijruimte die de cultuur biedt, levert aantoonbaar meerwaarde op bij het werken aan bestaande opgaves. We zijn daarom erg verheugd  dat we onze werkwijze nu ook samen met Provincie Oost-Vlaanderen in België in praktijk kunnen brengen.”

Joachim Declerck, ateliermeester IABR–Atelier Oost-Vlaams Kerngebied en co-curator IABR–2018+2020: “Een stijgend aantal inwoners brengt meer economische drive, kapitaal en kritische massa in een gebied. Kortom, bevolkingsgroei heeft daarom juist de kracht om ook de grote vraagstukken aan te pakken, een enorme kans! Dit stelt ons in staat om ontwikkeling te sturen naar het Oost-Vlaams kerngebied die we, collectief, kunnen willen.”

Peter Vanden Abeele, stadsbouwmeester Gent en lid van de projectgroep IABR–Atelier Oost-Vlaams Kerngebied: “Het IABR–Atelier Oost-Vlaams Kerngebied koppelt ontwerpkracht aan organiseerkracht. Dankzij de verbeeldingskracht van ontwerpend onderzoek worden we in de Gentse regio niet alleen uitgedaagd om lokale opgaves op een ruimere schaal te bekijken en ambitieuze doelstellingen te formuleren, maar ook om samen met verschillende partners hiernaar te handelen!”